پهنه‌بندی پتانسیل آسیب‌پذیری آبخوان شهرکرد به کمک مدل دراستیک (DRASTIC) و صحت سنجی آن با استفاده از تغییرات فصلی غلظت‌ آلاینده‌های نیترات و فسفات

نویسندگان

• الهام فتحی هفشجانی ¹
• حبیب الله بیگی هرچگانی ²

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم خاک دانشکده کشاورزی

² استادیار گروه علوم خاک دانشکده کشاورزی

چکیده

ارزیابی آسیب‌پذیری روشی برای شناسایی نواحی مستعد به آلودگی در آبخوا‌ن‌ها است. مدل دراستیک براساس هفت مولفه‌ی: عمق تا سطح ایستابی (D)، تغذیه خالص (R)، محیط آبخوان (A)، محیط خاک (S)، توپوگرافی (T)، محیط غیر اشباع (I)، و هدایت هیدرولیکی (C) طراحی شده است. هدف از این پ‍‍ژوهش، بررسی پتانسیل آسیب‌پذیری آبخوان شهرکرد به کمک مدل دراستیک در محیط GIS و ارزیابی صحت پیش‌بینی مدل دراستیک و بررسی اثر تغییرات فصلی غلظت نیترات و فسفات بر صحت پیش‌بینی مدل دراستیک می‌باشد. به منظورتعیین تأثیر‌پذیری لایه‌ها، به هریک از پارامترهای مورداستفاده نمره‌هایی داده شد و سپس نقشه‌های نهایی با هم جمع گردیدند. بر اساس نقشه نهایی پتانسیل آلودگی آب‌های زیرزمینی منطقه مورد مطالعه 5/11 درصد دارای پتانسیل آلودگی خیلی کم، 6/79 درصد دارای آسیب پذیری کم و 9/8 درصد دارای آسیب‌پذیری متوسط می باشند. مقایسه نقشه آسیب‌پذیری و نقشه‌های هم‌غلظت نیترات و فسفات در طی سه فصل بهار، تابستان و پاییز آب زیر‌زمینی نشان داد که نتایج صحت‌سنجی مدل دراستیک تا اندازه‌ای می‌تواند وابسته به زمان نمونه‌برداری آلاینده (نیترات یا فسفات) باشد. به طوری که همبستگی نیترات یا فسفات با نقشه‌ی دراستیک تفاوت معنی‌داری در طول سال نشان می‌دهند. در آب زیرزمینی شهرکرد بیشترین همبستگی در بهار و کمترین در انتهای تابستان رخ می‌دهد. بنابراین در صحت‌سنجی مدل دراستیک باید به زمان نمونه‌برداری توجه کرد.
 

کلیدواژه‌ها

• آسیب‌پذیری
• آبخوان
• دراستیک
• نیترات
• فسفات

20.1001.1.20086377.1391.5.14.1.6

---